Münif Paşa Kimdir?

(1830 - 1910): Yazar. Antep'te doğdu. Tam adı Münif Mehmed Tahir'dir. Antep, Kahire ve Şam medreselerinde okudu. Farsça ve Arapça öğrendi. Şam Eyalet Kaleminde çalışmaya başladıktan bir müddet sonra İstanbul Babıâlî Tercüme Odasına tayin edildi (1852). 1855'de elçilik ikinci kâtibi olarak Berlin'de bulundu. Berlin elçisi Kemal Paşa'nın büyük yardımını gördü. Burada üniversiteye devam ederek dönüşünde Tercüme Odasına girdi. Ticaret Mahkemesi ikinci reisi oldu (1858). Diğer taraftan Ceride-i Havadis'e yazılar yazdı (1861), Tercüman-ı Ahval gazetesinin karşısında gündelik Rûznâme-i Ceride-i Havadis'i çıkardı. 1863'de Babıâlî Tercüme Odasında birinci mütercimliğe getirildi. Fuad Paşa'nın yardımıyla 1863'de Cemiyet-i İlmiye-i Osmanî'yi kurdu ve aylık Mecmua-ı Fünûn'u çıkarmaya başladı (1863). Cemiyet 1865'de dağıldı.

Zabtiye müsteşarı (1867), Divan-ı Temyiz reisi (1868), Meclis-i Marif reisi (1869), Tahran elçisi (1872), Ticaret Nâzırı (1877), Maarif Nâzırı ve vezir (1878-1880) Meclis-i Sıhhiye-i Fevkalâde reisi (1881) oldu. 1882'de Mecmua-i Fünûn'u tekrar çıkardı. Ancak bir yazıdan dolayı mecmua kapatıldığı gibi, Münif Paşa da sorguya çekildi. 1884'de tekrar Maarif Nâzırlığına getirildi. 1896'da Tahran'a teşrifat memuriyetiyle gönderildiği sırada elçi tayin edildi. Bir yıl sonra İstanbul'a dönen Münif Paşa, hiçbir vazife kabul etmeyerek İstanbul Hukuk Mektebinde ders vermekle yetindi.

Münif Paşa'nın Osmanlı kültür hayatında önemli bir yeri vardır. 1859'da yayınladığı Muhaverât-ı Hikemiye Türkiye'de düşünce tarihinin başlangıcı kabul edilebilir. Voltaire, Fénelon, Fontende'den çevirdiği diyaloglar, insan yaradılışına, cemiyet ahlâkına, vatan sevgisine, genç kız terbiyesine yeni bir bakış açısı getirir. Kurmuş olduğu ilim cemiyetinin yayın organı olan Mecmua-i Fünûn'da tarih, kozmografya, coğrafya, jeoloji, iktisat ve pedagojiye dair ilmî ve felsefî konular tartışmaya açılmıştır. Münif Paşa dergiyi ilk çıkışından yirmi yıl sonra üçüncü defa yayınlamaya başlamışsa da (Ocak 1883) ilk sayısında çıkan Yıldızböceği ile Bir Yolcu başlıklı yazı sebebiyle hemen kapatılmıştır. Mecmua-i Fünûn toplam 48 sayı çıkmıştır.

Eserleri: Muhaverât-ı Hikemiye (1859), Dâsitan-ı Âl-i Osman (1882). Ayrıca Telhis-i Hikmet-i Hukuk Medhal-i İlm-i Hukuk, Hikmet-i Hukuk adlı eserlerini 1880-1884 yıllarında yayınladı. İlm-i Server ve Belagat Dersleri adlı eserleri ile basılı eserlerinin yazmaları A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi İnkılap Tarihi Enstitüsü Kütüphanesindedir.

Hakkında araştırma: Dr. İsmail Doğan, Tanzimat'ın İki Ucu Münif Paşa ve Ali Suavi (1991); Dr. Ali Budak, Batılılaşma Sürecinde Çok Yönlü Bir Osmanlı Aydını: Münif Paşa (2004), M. Kayahan Özgül, Münif Paşa (2005).

ALINTI:http://www.biyografim.net/munif-pasa-kimdir