Değerli Ziyaretçiler, İstanbul Barosu Dergisinde Mart-Nisan 2014 sayısında yayınlanmış olan bir makale hakkında sizleri bilgilendirmek istiyoruz. Makale İstanbul Barosu avukatlarından sn. Haluk İNANICI tarafından kaleme alınmış. "Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin 40 Yıllık Pratiği Ya da  Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Behemehâl Kaldırılmalıdır?" Başlıklı bu makalenin Askeri Yüksek İDare Mahkemesi'ne bir bakış açısı içermesi sebebiyle ilginizi çekeceğini inanıyorum. Sayın Av. Haluk İNANICI'yı bu çalışması için kutluyoruz. Makalenin tamamına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.



"Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin 40 Yıllık Pratiği Ya da  Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Behemehâl Kaldırılmalıdır?"

Haluk İnanıcı

Bir hukuk devletinde askeri yüksek idari yargısına ihtiyaç olup olmadığı sadece teorik bir tartışma konusu değildir. Gelişmiş ülkelere bakarak, “askeri idari yargısı” adı altında, “idari yargı sistemi dışında” bağımsız bir idari yargı kurmanın çok mantıklı olmadığı söylenebileceği gibi Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin (AYİM) askeri personel lehine verdiği onlarca önemli karardan bahsedilebilir.  Biz yazımıza, AYİM’in kuruluş öyküsüyle başlayacağız. Ardından, 12 Mart 1971 darbesini gerçekleştiren darbeci generallerin, Danıştay’a güven duymamasının ve “sol görüşlü subay, astsubay ve askeri öğrenciler”in Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) dönüş yollarını kapatma arzusu”nun ürünü olan AYİM’in; kendisine biçilen misyona uygun davranıp davranmadığını 40 yıldır verdiği kararları, neşter altına yatırarak değerlendirmeye çalışacağız. 

Mahkemenin kuruluşu

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, (AYİM) 12 Mart Askeri müdahalesi sürecinde 20.7.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1602 Sayılı Kanun’la kurulmuştur. Bu kanunun çıkabilmesi/AYİM’in kurulabilmesi için önceden, 1961 Anayasası’nın değiştirilmesi gerekmiştir. Ancak bilmek gerekir ki, 12 Mart 1971 döneminde Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde görev yapan yaklaşık 600 civarında subay, astsubay ve askeri öğrencinin (asker) emekli edilmesi, ilişiğinin kesilmesi işlemleri devam ederken, bu mahkeme henüz kurulmamıştı.

Doğal olarak, bu tarihte TSK’dan ilişiği kesilen askerlerin bir kısmı haklarını aramak için Danıştay’a başvurdular ve hukuka aykırı işlemlerin iptali davalarını bu mahkeme nezdinde açtılar.

Hatta o dönem, AYİM kanunu hazırlanırken, dönemin genelkurmay başkanının Danıştay’a telefon açtığı ve davalar hakkında karar verilmeyerek, yeni kanunun beklenmesinin “rica edildiği” bilinmektedir. Bu bilginin, Danıştay tarafından bir yıllık süre içinde askerlerle ilgili hiçbir dava hakkında karar verilmemesi nedeniyle de teyit edilmiş bir bilgi olduğunu kabul etmek gerekmektedir.

Nitekim 1602 sayılı Kanun’un  “Meclis’ten çıkartılma” sürecinde askeri personelin Danıştay’da açmış olduğu tüm iptal davaları bekletilecek, bilahare görevsizlik kararı verilecek ve dosyalar Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’ne gönderilecektir.2 

Hukuksuzluk daha, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kurulurken başlamıştır. Çünkü yargının olmazsa olmaz koşulu olan; “tabii hâkim/doğal yargıç” ilkesi, bir vatandaşın işlem, fiil, suç vb. eylemlerin oluştuğu, işlendiği, icra edildiği tarihteki tabii mahkemede yargılanma/hak arama hakkı, üstelik bir kanun hükmüyle ihlal edilmektedir.....


Makalenin tamamına ulaşmak için TIKLAYINIZ.

Yorumlar