Değerli Ziyaretçiler, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin bir kararı hakkında sizleri bilgilendirmek istiyoruz: AİHM.2.D. KIRAN - TÜRKİYE
(Basvuru no. 23321/09)


Davanın özeti:

Basvuran, 2008 yılında askerlik görevini yaparken, Van Askeri Hastanesi tarafından psikotik hastalık teshisi konulması nedeniyle terhis edilmistir. Basvuran, 7 Ekim 2008 tarihinde, askerlik hizmetine devam ederken orduda maruz kaldığı alçaltıcı muamele sonucu hastalandığını iddia ederek tazminat davası açmıstır. Daha önce sağlıklı olduğunu, hastalandığında Savunma Bakanlığı’nın tıbbi müdahalede bulunmadığını ileri sürmüstür.

Basvuran maddi ve manevi olmak üzere toplam 150.000 Türk Lirası (TL) (yaklasık 80.000 Euro) tazminat talep etmis, talebini desteklemek için Van Askeri Hastanesi’nin tıbbi kayıtlarını sunmustur. Ayrıca muhtardan aldığı fakirlik belgesini sunarak, dava harcı için yardım talep etmistir.

Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 28 Ekim 2008 tarihinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na göre yargılama giderleri için yardım talebinin, davanın haklı bir zemine dayandığı ve davacının ödemesi gereken mahkeme harcını ödeme durumu olmadığı yönündeki kanıtlarla desteklenmesi gerektiğini ifade edip, basvuranın yardım talebini reddetmistir. Mahkeme, basvuranın davasında kosulların yerine getirilmediği sonucuna varmıstır.

KARARIN ÖZETİ:

Basvuran, özü itibarıyla, ulusal mahkemenin, kendisine, talep ettiği yardımı vermeyi reddetmesi nedeniyle mahkemeye erisiminin engellendiğinden sikayetçi olmustur. AİHS’nin 6/1 maddesine atıfta bulunmustur. AİHM, Basvuranın adli yardım talebinin reddedilmesinin, basvuranı davasını mahkemeye tasıma olanağından yoksun ettiği kanısına varmıs ve mevcut davada basvuranın mahkemeye erisim hakkı üzerinde orantısız bir sınırlama olmadığı sonucuna varmıstır. Buna göre AİHS’nin 6/1 maddesi ihlal edilmistir.

 Basvuran, AİHS’nin 3. maddesine dayanarak, askerlik görevi sırasında maruz kaldığı asağılayıcı muameleden sikayetçi olmustur. AİHM bu sikayetin, yukarıda incelenen sikayetle bağlantılı olduğunu, bu nedenle kabuledilebilir ilan edilmesi gerektiğini kaydeder. AİHM ayrıca, bu basvuruda öne sürülen AİHS’ye iliskin asıl sorunun AİHS’nin 6. maddesiyle uyumlu olarak basvuranın mahkemeye erisim hakkı olduğunu kaydeder. AİHM, bu hükmün ihlal edildiğinin tespit edildiğini göz önünde bulundurarak, basvuranın AİHS’nin 3. maddesi kapsamındaki sikayetine iliskin ayrı bir karar verilmesine gerek bulunmadığı kanısına varır.

AİHM, bu sonuca varırken, basvuranın tazminat talebinin Askeri Yüksek İdare Mahkemesi tarafından incelenmediğini ve AİHM’nin meseleyi, ilk derece mahkemesi gibi hareket ederek ele alamayacağını göz önündebulundurmustur (bkz. Mehmet ve Suna Yiğit).

 Basvuran adil tazmin talebinde bulunmamıstır. Buna göre AĐHM,

basvurana bu konuya iliskin tazminat ödenmemesine karar verir. AİHM ayrıca 6/1 maddenin ihlali için en uygun tazmin biçiminin,basvuran için, sözkonusu hükmün gerekleri yerine getirilmis olsaydı basvuranın içinde bulunacağı duruma olabildiğince tekabül eden bir durum yaratmak olduğunu yineler (bkz. Mehmet ve Suna Yiğit). AİHM bu ilkenin mevcut basvuru için de geçerli olduğu kanısındadır. Sonuç olarak, en uygun tazmin biçiminin, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin 4 Subat 2009 tarihli kararını bozmak ya da düsürmek ve basvuranın talep etmesi halinde, yargılamaya AİHS’nin 6/1 maddesinin kosullarına uygun olarak yeniden baslamak olduğu kanısındadır (bkz. mutatis mutandis, Sirin - Türkiye, 47328/99).
BU GEREKÇELERE DAYANARAK, AİHM, OYBİRLİĞİYLE 1. Oybirliğiyle basvurunun kabuledilebilir olduğuna; 2. AİHS’nin 6/1 maddesinin ihlal edildiğine; 3. AİHS’nin 3. maddesi kapsamındaki sikayetin ayrıca incelenmesine gerek olmadığına, KARAR VERMİSTİR.

kARARIN TAMAMINI GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ