sayfa içeriği
    • www.askerihukuk.net
    • Türk Askeri hukuku ile ilgili konularda bilgi sunumu
    • www.askerihukuk.net
    • Türk Askeri Hukuku ile ilgili hususlarda bilgi sunumu
BÖLÜMLER
Linkler
HABER BAŞLIKLARI
Bir makale tanıtımı: SON DÖNEM TARİH ARAŞTIRMALARINDA ASKERÎ GAZETE VE SÜRELİ YAYINLARIN YERİ, Yrd. Dr. Hamit PEHLİVANLI
Değerli Ziyaretçiler, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezinin yayınladığı derginin 61 inci saysında yer alan Bu makalede, askerî tarih araştırmalarında gazete ve dergilerin önemi üzerinde durulmuştur. Osmanlıların son dönemi ve Cumhuriyetin ilk yıllarında yayınlanan gazete ve dergiler hakkında bilgi verilmiştir. Muhtevaları incelenmiş ve tarih araştırmalarına nasıl katkı sağlayacakları izah edilmiştir. İnceleme sonucu bu malzemenin araştırmalarda yeteri kadar kullanılmadığı görülmüştür.

SON DÖNEM TARİH ARAŞTIRMALARINDA ASKERÎ GAZETE VE SÜRELİ YAYINLARIN YERİ

Yrd. Dr. Hamit PEHLİVANLI


Giriş

Türk Tarihi araştırmaları bilindiği gibi son zamanlarda giderek çoğalmaktadır. Yerli ve yabancı araştırmacılar özellikle Osmanlı Devleti’ni ve Cumhuriyet dönemini ilgilendiren her konuda makale ve kitap yayınlamaktadırlar. İlmî çalışmaların yanında kaynakları tanıtan literatür yayınlama faaliyetleri de hızla devam etmektedir. Kaynak tanıtıcı yazıların araştırmacının işini ne kadar kolaylaştırdığı herkesçe bilinen bir gerçektir. Araştırmacının zaman kaybını önleyen faydalı bir usuldür. XIX. Asır Osmanlı tarihi her bakımdan hareketli ve karışık bir dönemdir. İlber Ortaylı’nın deyimiyle “imparatorluğun en uzun yüzyılı”dır. Olayların akışının hız ve çeşidinin arttığı bu dönemde kaynakların da çeşitlendiği görülmektedir. Bu yeni kaynaklar arasında gazete ve süreli yayınlar da yerini almıştır. Ancak Osmanlı Devleti’nin ve devamında kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin bir çok alanı araştırma konusu yapıldığı halde, askerî tarih çalışmaları hak ettiği ilgiyi görmemiştir. Kahraman Şakul “Osmanlı tarihinin genç araştırmacılarına yöntem, kaynak ve yaklaşım konularında yol göstermek amacıyla yapılan bir çalışmada Osmanlı harbiyesine meşru bir araştırma alanı olarak tek bir satırla olsun değinilmemiştir”1diyerek bir gerçeğe parmak basmıştır. Aynı şekilde askerî kurumlarca yayınlanan gazete, dergi ve diğer yayınlar da hak ettiği ilgiyi görmemiştir. Öyle ki askerlerce yapılan Askerî tarih çalışmalarında bile bu yayınlara pek rağbet edilmediği görülmektedir. Aynı şekilde Türk basın tarihi ile alâkalı kitaplarda da askerî gazetelere hak ettikleri yer verilmemiştir. Bu eserlerin bazılarında askerî basından hiç bahsedilmemektedir.2 Sadece bazılarında kısaca değinilmektedir. Hasan Refik Ertuğ “1864’de Ceride-i Askerîyye ve 1865’de Takvim-i Ticaret unvanlı dergiler neşir hayatına girmişlerdir”3 diye kısaca bahsetmektedir. Aynı şekilde Hıfzı Topuz da eserinde birer cümle ile askerî gazetelerden bahsetmiştir.4 İlhan Yerlikaya bir çalışmasında dolaylı olarak “Ceride-i Askerîyye”ye değinmektedir.5 Fuat Süreyya Oral bu gazete hakkında en çok bilgi verendir. O eserinde Ceride-i Askerîyye’den “ilk Türk ordu gazetesidir.1864’de Bâb-ı Seraskerî yönetiminde çıkarılmış ve 1922 yılına kadar yaşatılmıştır”6şeklinde bahsetmektedir. Yine aynı müellif diğer bir Askerî gazeteden “Ceride-i Bahriyye”den de kısaca söz etmektedir.7 M.Nuri İnuğur ve Orhan Koloğlu’da Ahmet Mithat Paşa vesilesiyle Ceride-i Askerîyye’den bahsetmektedirler.8 Bülent Varlık ise mezkür gazeteden “Mecmua-i Ceride-i Askeriyye”9 diye bahsetmektedir. Türk basın tarihinin ilk gazetesi(resmi gazete) Takvim-i Vekâyi 25 Cemaziyel-evvel 1247’de(1831) yayın hayatına girmiştir.10 Daha sonra Ceride-i Havadis ilk sivil gazete olarak 1256(1840)’da yayınlanmıştır. Bu tarihten 20 yıl sonra Tercüman-ı Ahvâl 6 Rebiyülahir 1277’de(22 ekim 1860), 1862’de de Tasvir-i Efkâr(30 Zilhicce 1278-28 Haziran 1862-) yayınlanabilmiştir.11 Hür teşebbüsün hemen arkasından Ceride-i Askerîyye’nin 1864 senesinde yayınlandığı dikkate alınırsa Türk basın tarihi açısından önemi ortaya çıkar. Türk basınının ilk yıllarında yayın hayatına girmesi üzerinde durmaya değer bir husustur. Ayrıca yayın hayatını kesintisiz imparatorluğun sonuna kadar devam ettirmesi de önemli bir hadisedir. Biz bu yazımızda Osmanlının son devirlerinde yayınlanmaya başlayan, İstiklal Harbi ve Cumhuriyet döneminde de yayın hayatına devam eden askerî gazete ve askerî dergileri tanıtmaya ve değerlendirmeye çalışacağız...

Makalenin devamına ulaşmak için tıklayınız.
Yorum Yaz - Arşiv
  
2979 kez okundu

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın
Site Haritası
Site Haritası
Site Yöneticisi


Avukat Orhan ÇELEN

Korkut Reis Mah. İlkiz Sok.
Fatih Apt. No: 20/14
06430 Sıhhıye-ANKARA
TÜRKİYE           
TEL: 0 542 427 44 72
         0 312 229 97 57

Jandarma subayı iken ANKARA Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi ve 1983 yılında sınıf değiştirerek askeri hakimliğe geçti. Askeri savcı, askeri hakim, adli müşavir yrd., disiplin sb.lığı, şb. md.lüğü gibi çeşitli görevlerde bulundu. (E.) Hakim Alb. Orhan ÇELEN; Şubat 1999’da kendi isteğiyle KKK.lığından emekliye ayrıldı. Halen ANKARA Barona kayıtlı olarak serbest avukatlık yapmaktadır.
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi145
Bugün Toplam410
Toplam Ziyaret1411650
Videolar
Saat
Hava Durumu
Sitemize destek verin

Bizimle irtibat kurunuz.

Resimli özlü sözler

Üyelik Girişi
Parolamı unuttum
Üye olmak istiyorum